Τα καβαφικά του 2013

Φαντάζομαι θα έχετε δει τι γίνεται στα μέσα μαζικής μεταφορά με τους στίχους του Καβάφη. Ενδεχομένως να έχετε δει ή ακούσει συζητήσεις για κάποιες επιλογές γενικότερες (π.χ. "είναι άστοχο να πετσοκόβεται το ποίημα και να μπαίνει σαν διαφήμιση") ή ειδικότερες (π.χ. "είναι άστοχο, αν όχι προκλητικά κάποια αποσπάσματα όπως το ότι είναι κακό πράγμα η βία ή άλλα που δημιουργούν συνειρμούς σε σχέση με τις σεξουαλικές του προτιμήσεις"). Αντί να πετάξω ένα κιλό λινκ, θα δώσω ενδεικτικά του Σαραντάκου (με ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και προτάσεις) για να πάρετε μια ιδέα: http://sarantakos.wordpress.com/2013/10/17/cavafy-sliced/ Πάμε να τα πιάσουμε αντίστροφα. Προσωπικά δε θεωρώ προκλητικούς στίχους που έχουν να κάνουν με τη σωματική ηδονή ή μπορεί να φανούν κάπως σε σχέση με τη σεξουαλική φύση του Καβάφη. Αν δεχτούμε ότι η όλη ιστορία γίνεται για εκείνον και την ποίησή του, κάποια πράγματα όπως οι προτιμήσεις του που τις ξέρουν και μικρά παιδιά στο σχολείο και οι ορθογραφικές του αποκλίσεις είναι στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν. Στο θέμα της επιλογής ορισμένων αποσπασμάτων όπως αυτό το "είναι κακό πράγμα η βία", μου φαίνεται πολύ να κρύβουν κάτι σκόπιμο από κάτω, αλλά δε θα με εξέπληττε κιόλας. Στην ουσία του πράγματος, όταν έχεις μια τεράστια βάση δεδομένων και κάνεις μια τόσο μεγάλη δράση, οφείλεις να είσαι πιο προσεκτικός να μην προκαλέσεις. Στην ερμηνεία του πράγματος, μη σας πω ότι μου αρέσει το γεγονός ότι η ερμηνευτική πολυσημία έδρασε σε τέτοιο βαθμό που οδήγησε σε αναχρονισμούς. Συμφωνώ ότι δε θα έπρεπε να είχε δοθεί αφορμή για να δημιουργηθεί θέμα, αλλά αφού δόθηκε, μου άρεσε η πρόσληψη από τον κόσμο. Και πιάνομαι από τη λέξη "πρόσληψη" για να ασχοληθώ και με το γενικότερο. Πράγματι, κάτι χάνεται από την ποίηση (όπως συμβαίνει συνήθως με το λόγο) όταν αυτή πετσοκόβεται. Ωστόσο, εμένα το τμήμα του ποιήματος, ειδικά όταν δε μου δίνει ένα έτοιμο μήνυμα, μου φαίνεται σαν έναυσμα να το ψάξω. Νομίζω, δηλαδή, ότι βλέποντας μια μικρή, ενδιαφέρουσα, ιδιαίτερη ρήση η οποία μένει ατελής, αυτός που τη διαβάζει μπορεί να παρακινηθεί και να αναζητήσει π.χ. στο ίντερνετ τη συγκεκριμένη ρήση για να βρει το ποίημα και τη λειτουργία της. Το γεγονός ότι αυτό συμβαίνει στα μέσα μαζικής μεταφοράς που όλοι περιμένουμε και πολλοί έχουν ίντερνετ στο κινητό τους κάνει τη συγκεκριμένη επιλογή πρακτική: η ποίηση είναι σε κομμάτια στην πόλη σας, μπορείτε να τα αναζητήσετε, μπορείτε να γνωρίσετε την ποίηση του Καβάφη με αφορμή κάτι που είδατε πηγαίνοντας στη δουλειά, για ποτό κλπ. Με τον τρόπο αυτό, λοιπόν, η ποίηση του Καβάφη, χωρίς να είναι καθημερινή (;) μπαίνει στην καθημερινή ζωή. Σαφώς αυτό θα μπορούσε να έχει γίνει με καλύτερο τρόπο, όπως με παραπομπές στο ποίημα, ηλεκτρονική μετάβαση μέσω σκαναρίσματος από το κινητό στο πλήρες κείμενο, προσοχή στην καβαφική ειρωνεία κλπ. Ωστόσο, αυτό που με ενοχλεί εμένα δεν είναι ο αποσπασματικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης δράσης, αλλά η αισθητική της. Νομίζω ότι το παρακάνανε και όπου πας είναι σαν να έχει "ξεράσει" ένας τόμος από άπαντα του Καβάφη ό,τι βρήκε. Σαν διαφήμιση του τζάμπο ή της γουίντ που λες "σταμάτα επιτέλους", νιώθεις βομβαρδισμένος και όχι ότι ανακαλύπτεις κάτι αλλά ότι σε κυνηγάει, με αποτέλεσμα να το αποστρέφεσαι. Για να συνοψίσουμε, πιο έξυπνες επιλογές αποσπασμάτων, μεγαλύτερα αποσπάσματα ή ολόκληρα ποιήματα όπου βολεύει για να σπάει λίγο αυτό το "πάντα κόκα κόλα" που σου δημιουργεί όταν βλέπεις σύντομες ατάκες σε δημόσιους χώρους και, τέλος, λιγότερα ερεθίσματα. Γιατί η ποίηση μπορεί να έχει κάτι το υψηλό, αλλά δεν μπορεί να είναι ελιτίστικη, οπότε, αν δεν πάμε εμείς σε αυτήν, ας έρθει αυτή σε εμάς!