Η τέχνη του καλτ

Γιατί ορισμένοι από εμάς αγαπάμε το καλτ; Αν δεν αγαπάς το καλτ, δεν μπορείς να το νιώσεις. Το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί οι κουλτουριάρηδες απορρίπτουν το καλτ!

Κατ' αρχάς, όλα ξεκινάνε από το "τι είναι τέχνη". Ναι, προφανώς δε θα βάλω την "επιστροφή των καθαρμάτων" δίπλα στον "θίασο" του Αγγελόπουλου, αλλά δε θα το κάνω γιατί είναι άλλα πράγματα μη συγκρίσιμα, όχι γιατί το ένα είναι ανώτερο ή κατώτερο του άλλου. Αν η τέχνη είναι έκφραση, ποιος εμποδίζει λιγότερο ταλαντούχους ή και τελείως ατάλαντους ανθρώπους να εκφραστούν όπως και όσο μπορούν; Ποιος μπορεί να περιορίσει την τέχνη και να την απομονώσει αποκλείοντας ομάδες ατόμων;

Ένα δεύτερο σημείο είναι η έννοια του γούστου. Δεν μπορούν να εφαρμοστούν πάντα αντικειμενικά κριτήρια για το ωραίο. Αλλά ακόμα και να μπορούσαν, τέχνη μπορεί να είναι και η ασχήμια ή ο αποτροπιασμός. Από τη στιγμή, όμως, που λίγο ως πολύ τέχνη είναι αυτό που μας παρουσιάζεται και ως τέχνη (βλ. τη θέση του Culler για τη λογοτεχνία), με ποιο δικαίωμα να απορρίψουμε το καλτ; Επειδή δεν παρουσιάζεται έτσι και δε διεκδικεί δάφνες υψηλής καλλιτεχνικής δημιουργίας;

Αυτά μας οδηγούν στο τρίτο σημείο. Μήπως παρα-ελιτίζεται η τέχνη με τέτοιες θέσεις; Μήπως αφήνει κόσμο απ'έξω; Και μιλάω και για δημιουργούς και για αποδέκτες. Μήπως περιορίζεται αφήνοντας στρώματα του λαού όπως το περιθώριο; Το καλτ είναι η τέχνη του περιθωρίου Είναι μια υπερβολική παρουσίαση, ρεαλιστική ή σουρεαλιστική, πηγμένη στα κλισέ με μηνύματα ή πολύ ρεαλιστικά ή πολύ κλισεδιάρικα που περνάνε "τυλιγμένα"
σε ένα κακοπαιγμένο αλλά αυθεντικό πακέτο.

Η αυθεντικότητα είναι λέξη κλειδί. Αν δει κανείς Ταραντίνο, μπορεί να τον πει εσκεμμένα καλτουδιάρη. Όπως υπάρχουν και εσκεμμένα κουλτουριάρηδες ή άνθρωποι που απλά "το'χουν" και ό,τι δημιουργούν είναι ιδιαίτερο και πολυεπίπεδο. Το ίδιο πράγμα στην παρακμιακή μορφή του είναι το καλτ. Και γι'αυτό το αγαπάμε.