Διδάσκοντας τη βία «από όπου κι αν προέρχεται»

Εδώ και αρκετά χρόνια στα Μ.Μ.Ε. υπάρχουν σήματα για την καταλληλότητα των προγραμμάτων, με τα πιο ωμά και βίαια προγράμματα να προβάλλονται πάντα αργότερα από τα άλλα. Οι ειδήσεις, όμως, είναι όλες τις ώρες. Θα εστιάσω στην τηλεόραση, καθώς εκεί υπάρχει και η εικόνα και το παράδοξο των σημάτων καταλληλότητας και των απαγορευτικών για τη βία ωρών, αφού «βλέπουν και μικρά παιδιά». Στις τηλεοπτικές ειδήσεις, λοιπόν, τόσο καιρό παίζονται «ντοκουμέντα» από κινητά περαστικών ή και από τις ίδιες τις τηλεοπτικές κάμερες, πότε με επεξεργασία στα σημεία που διαπράττεται βία (π.χ. θολό το μαχαίρωμα ή μωσαϊκό στα τραύματα) και πότε χωρίς (π.χ. στη βία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, πολέμων). «Καταγράφουν την πραγματικότητα όσο σκληρή κι αν είναι, αφού αυτή είναι η δουλειά της δημοσιογραφίας» θα πει κάποιος, αλλά θα ρωτήσω αν οι ώρες των δελτίων ειδήσεων που δείχνουν αυθεντική και πραγματική βία, όχι επίπλαστη όπως στις ταινίες, είναι ώρες που δε «βλέπουν και παιδιά», καθώς και τι σήμα καταλληλότητας έχουν (αστείο, γιατί δεν έχουν…). «Κερδοσκοπικές επιχειρήσεις σε ελεύθερη αγορά είναι, προσπαθούν να τραβήξουν το ενδιαφέρον του τηλεθεατή» θα πει κάποιος άλλος, αλλά θα ρωτήσω εγώ αν δεν ισχύει το ίδιο και στις ταινίες, οπότε η όλη ιστορία παραείναι υποκριτική. Και κάτι ακόμα: οι δημοσιογράφοι σχολιάζουν τις ειδήσεις και δεν ξεχνούν «να καταδικάσουν τη βία από όπου κι αν προέρχεται», αγαπημένη φράση πολιτικών αν και όχι από όλους τους ιδεολογικούς χώρους, πράγμα για το οποίο οι χώροι αυτοί επικρίνονται από τους δημοσιογράφους. Τη βία που προβάλλεται από τα κανάλια και από τα δελτία ειδήσεων και τις ενημερωτικές εκπομπές από το πρωί μέχρι το βράδυ, γιατί δεν την καταδικάζουν; Και εδώ κάπου περνάμε στο πολιτικό μέρος. Οι περισσότεροι πολιτικοί φροντίζουν πρώτοι δημόσια να «καταδικάζουν τη βία από όπου κι αν προέρχεται». Για την αναμετάδοσή της στα κανάλια καμία κουβέντα. Αφού η πολιτική διδάσκει την κρατική βία μέσω της αστυνομίας σε πολλές αχρείαστες περιπτώσεις, τη βία ενάντια στη λογική με τις αναδιπλώσεις και τα ψέματα, τη βία των μέτρων ενάντια στους πολίτες, φροντίζει μέσω των καναλιών να μας εξοικειώσει και με τη σωματική βία. Μέσω των καναλιών η βία που τόσο καταδικάζουν δημοσιογράφοι κ αι πολιτικοί είναι προσβάσιμη σε κάθε σπίτι όλες τις ώρες (το ίδιο ισχύει και με το ίντερνετ, με τη διαφορά ότι εκεί ψάχνεις και τη βρίσκεις, δεν πέφτεις πάνω της κάνοντας ζάπινγκ…). Οι πολίτες εξοικειώνονται με τη βία, χάνουν την ευαισθησία τους στην όψη της, καμιά φορά την υιοθετούν δίνοντας κι άλλη βία για να καταδικάσουν αυτοί που του τη δίδαξαν. Χτες είχαμε μια πρωτιά για την ελληνική δημοσιογραφία, αν δεν κάνω λάθος. Για πρώτη φορά (;) δόθηκε από την αστυνομία, δηλαδή κυβερνητικό όργανο, βίντεο με την εκτέλεση που έγινε στο Νέο Ηράκλειο. Δείχνοντας την από τις 7 το απόγευμα την καταδίκασαν τη βία και είπαν και μπράβο που κάτω αριστερά το βίντεο έχει μαυρίλα για να μη φανεί η εκτέλεση στο σύνολό της κρύβοντας τα θύματα (προφανώς επειδή αν δεν το είχε ήδη κάνει αυτό η αστυνομία σιγά μην το κάνανε όλα τα κανάλια αυτό από μόνα τους…). Το βίντεο δε βοηθάει σε τίποτα το να βρεθούν οι δράστες, βοηθάει όμως πολύ στην εξοικείωση με τη βία, στο εμπόριο είδησης από τα κανάλια, στην ικανοποίηση σκοτεινών ανθρώπινων ενστίκτων για το ταμπού, για την «κλειδαρότρυπα», για το νέο, για να το παίξουμε ντεντέκτιβ, για να «έχουμε γνώση οι ίδιοι» και ξανά (για να κλείσει ο κύκλος) στη διδασκαλία της βίας. Όλα αυτά «την ώρα που βλέπουνε παιδιά» και πυροβολούν με τα ψεύτικα πιστόλια τους τα πιο προνομιούχα ή κάνουν πως πυροβολούν με τα χέρια τους τα λιγότερο. Μαθήματα βίας και παράλληλα την καταδικάζουν… Παρεμπιπτόντως το βίντεο αυτό έπαιζε κάμποση ώρα αλλάζοντας τη σειρά και τη διάρκεια των ειδήσεων τη μέρα που θα έπαιζαν φρέσκα νέα για τρόικα, μέτρα, «διαπραγμάτευση» κ.λπ. Διπλή επιτυχία για την ελληνική κυβέρνηση, ευχαριστημένα τα κανάλια, ευχαριστημένοι οι θεατές, θλιβερή μέρα για την ελληνική κοινωνία. Οξύμωρο; Μάλλον μόνο έτσι θα γινόταν αυτή η σύνδεση.