...και ποιος θα παιδαγωγήσει τους παιδαγωγούς!

Πήγα κι εγώ ο αδαής να μάθω πώς θα γίνω καλός δάσκαλος (ή καθηγητής για όσους επιμένουν για κάποιο ακατανόητο σε εμένα λόγο να κάνουν διάκριση ανάλογα με τις εκπαιδευτικές βαθμίδες). Μπαίνοντας στη Φιλοσοφική Αθήνας (ή Αθηνών, όπως γουστάρει καθένας) αποφασισμένος να σπουδάσω φιλολογία με κατεύθυνση γλωσσολογική είχα την εντύπωση ότι ο καλός δάσκαλος δεν είναι αυτός που έχει πολλές γνώσεις αλλά αυτός που μπορεί να κάνει καλό μάθημα και να τις μεταδώσει στους μαθητές. Περίμενα, λοιπόν, πώς και πώς να κάνω παιδαγωγικά... Και μετά περίμενα πώς και πώς να τα ξεφορτωθώ. Δεν ξέρω αν ξενέρωσα με την παιδαγωγική επιστήμη ή με τους καθηγητές, αλλά κάνοντας τα συγκεκριμένα μαθήματα κατάλαβα γιατί ως μαθητές στο σχολείο είχαμε τόσο βαρεμένους δασκάλους (κάνοντας τις λαμπρές εξαιρέσεις να ξεχωρίζουν όπως ο Μέλμπερκ στο φετινό ρόστερ του Ολυμπιακού). Ανάμεσα στις αναμνήσεις μου από τα μαθήματα παιδαγωγικής είναι οι εξής:

-Παιδαγωγοί να μας βάζουν ύλη 400 σελίδες στις οποίες διδασκόμαστε και ότι πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική σε όγκο ύλη.
-Παιδαγωγοί να μας βάζουν βιβλία στην ύλη που υπάρχουν μάλλον για την επιστημονική υπόσταση της παιδαγωγικής παρά ως χρηστικά εγχειρίδια. Προσωπικά θεωρώ από τα πιο κακογραμμένα και αντιπαιδαγωγικά (για εξέταση, όχι απαραίτητα ως προς το περιεχόμενο) βιβλία των 40 μαθημάτων που έδωσα στη φιλοσοφική αυτά του Αφεντάκη με αποκορύφωμα το παραλήρημα για τον πλατωνικό έρωτα στις σελίδες 205-212.
-Παιδαγωγό να ξεστομίζει τη φράση «οφείλουμε μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία να κάνουμε τα παιδιά ανθρώπους» για να ακολουθήσει η ερώτησή μου «δηλαδή τα παιδιά δεν είναι άνθρωποι;» και με τα πολλά να μάθω ότι, επειδή η μόρφωση κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από τα ζώα κι άλλα τέτοια όμορφα, δεν είναι...Ίσως τα νηπιαγωγεία να είναι ζωολογικοί κήποι τελικά!
-Παιδαγωγό θέλοντας να δώσει στην παιδαγωγική ένα πιο δραματικό χαρακτήρα (σε σχέση με το παραπάνω περί «ανθρώπων») να παρουσιάζει σε φοιτητές φιλολογίας την παρετυμολόγηση του από το «άνω θρώσκω» επιμένοντας ότι είναι απλά «μια άλλη άποψη που ισχύει εξίσου και δεν έχει καταρριφθεί».
-Παιδαγωγό σε μάθημα που διδασκόμαστε την «νέα κριτική» και τη «θεωρία της πρόσληψης» ως διδακτικές προσεγγίσεις για το μάθημα της λογοτεχνίας να μας χαρακτηρίζει σε παράδειγμα κειμένου ως «λάθος» τις απόψεις για το κείμενο που εξέφραζαν φοιτητές στο ρόλο του μαθητή εφόσον δεν ταίριαζαν με όσα είχε προαποφασίσει κατά την προετοιμασία του κειμένου.
-Παιδαγωγούς να λένε ωραία θεωρητικά πράγματα και όταν έπρεπε να τα συσχετίσουν με την εξέταση και την αξιολόγηση να επιστρέφουν στα γνωστά συστήματα που βιώσαμε όλοι ως μαθητές.
-Παιδαγωγούς να μας στέλνουν σε σχολεία για να παρακολουθήσουμε μάθημα! Πρωτότυπο, ε; Να δούμε δασκάλους να διδάσκουν και να παρατηρούμε τις τεχνικές τους κλπ σε προκάτ διδασκαλίες που και οι ίδιοι οι μαθητές μας έλεγαν ότι γίνονται έτσι μόνο όταν έρχονται φοιτητές να παρακολουθήσουν... Και τις μισές φορές να πηγαίνουμε στα σχολεία σε ώρες που έχουμε άλλα μαθήματα (αλλά ποτέ παιδαγωγικά).
-Παιδαγωγούς να μας διδάσκουν με ατέλειωτους μονολόγους πώς εγκαταλείφθηκε η δασκαλοκεντρική μέθοδος διδασκαλίας...κάνοντας δασκαλοκεντρικό μάθημα. Α! Εκτός από 2-3 παραδόσεις σε 4 χρόνια με παραδείγματα όπως το παραπάνω για τη διδασκαλία λογοτεχνικού κειμένου...
-Παιδαγωγούς να μας διδάσκουν πόσα λεπτά θα είναι η αφόρμηση, πόσα λεπτά θα είναι η εξέταση του προηγούμενου μαθήματος, πόσα λεπτά θα είναι κάθε κομμάτι ενός παζλ διδασκαλίας.... Και φυσικά ο καλός καθηγητής δεν πρέπει να κοιτάει όλη την ώρα το ρολόι του αγχωμένος...
-Παιδαγωγούς να παρουσιάζουν ως τρόπους διδασκαλίας πρακτικές που λίγες ώρες πριν είχαν χρωματιστεί αρνητικά από το μάθημα της κοινωνιογλωσσολογίας. Επιπλέον, να σημειώνουν πόσο σημαντικό είναι για το μαθητή να μην του λέει άλλα ο ένας δάσκαλος κι άλλα ο άλλος... Από ανθρώπους που ούτε οι ίδιοι φροντίζουν αυτά που λένε.

Δεν είναι μόνο η παράνοια των καταστάσεων, είναι οι αντιπαιδαγωγικές πρακτικές και συχνά οι αντιπαιδαγωγικές θεωρίες του συγκεκριμένου μαθήματος που εξοργίζουν. Γιατί ειδικά από αυτό το μάθημα περιμένεις κάτι παραπάνω. Και καταλήγεις να παίρνεις λιγότερα και από άλλα μαθήματα. Πώς, λοιπόν, το εκπαιδευτικό σύστημα να μην είναι γεμάτο «βαρεμένους» δασκάλους; Αυτό είναι ένα από τα δύο πράγματα που κατάλαβα παρακολουθώντας παιδαγωγικά. Το δεύτερο είναι το «και ποιος θα παιδαγωγήσει τους παιδαγωγούς» μετά το «ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες». Αντιπαιδαγωγικά παιδαγωγικά λέω εγώ, «παιδαγωγική της μοναξιάς» διαβλέπει πολλά συλλογιστικά βήματα μπροστά με την «οξεία» ματιά του ο Εντουάρντο Γκαλεάνο. Για τα παραπάνω δεν έχω αποδείξεις πέρα από τη μνήμη τη δική μου και κάποιων συμφοιτητών μου. Ωστόσο, δεν κατηγορώ κανέναν για να χρειάζομαι αποδείξεις. Αντιθέτως, απορώ... Και για όποιον θέλει αποδείξεις ας παρακολουθήσει κάποιο εξάμηνο μαθήματα παιδαγωγικής να κρίνει ο ίδιος αν έχω δίκιο ή άδικο στις ενστάσεις μου. Και αν μπορεί να απαντήσει στα δύο ερωτήματα που έθεσα παραπάνω αν όλα πάνε καλά με τους παιδαγωγούς.

Η ειρωνεία είναι ότι ακόμα δεν έχω διδάξει σε τάξη φιλολογικό μάθημα, παρότι έχω βοηθήσει φίλους μου ακόμα και σε φυσική και μαθηματικά. Ίσως, λοιπόν, δεν είμαι ο κατάλληλος για να δώσω απαντήσεις στην παιδαγωγική. Δε χρειάζεται, όμως, να είσαι ειδικός ή έμπειρος για να καταλάβεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Δε χρειάζεται να είσαι μηχανικός για να καταλάβεις ότι μια μπουκωμένη μηχανή αυτοκινήτου δε δουλεύει καλά κρίνοντας από τον ήχο της. Δεν μπορείς να τη φτιάξεις ακόμα, αλλά ότι υπάρχει πρόβλημα μπορείς να το αντιληφθείς. Προσωπικά, πάντως, προτιμώ αντί για όλα τα συγγράμματα που πήραμε στα παιδαγωγικά να διαβάζω τους schooligans. Έτσι νιώθω ότι οπλίζομαι για να γίνω καλύτερος δάσκαλος.